GRUPA BADAWCZA POLSKA ANIMACJA

Grafika autorstwa Weroniki Wasilewskiej

Grupa Badawcza Polska Animacja

Kim jesteśmy?

Grupa Badawcza Polska Animacja (GBPA) jest dobrowolnym zrzeszeniem osób realizujących badania naukowe z zakresu polskiej animacji filmowej. Działamy przy Katedrze Filmu i Mediów Audiowizualnych Uniwersytetu Łódzkiego. Liderzy grupy: Ewa Ciszewska (2021/2022), Oliwia Nadarzycka i Agata Hofelmajer-Roś (2022/2023), Martyna Gonciarz i Szymon Szul (2023/2024), Joanna Kosińska-Wajcht i Dominik Piekarski (2024/2025).

Jakie są nasze cele?

Wspieramy rozwój studiów nad animacją filmową (Animation Studies). Naszym celem jest inicjowanie i prowadzenie projektów naukowych i popularyzacyjnych poświęconych animacji filmowej. Zależy nam, aby na Uniwersytecie Łódzkim opracowywano wartościowe i wysoko oceniane prace licencjackie, magisterskie i doktorskie, a także artykuły oraz inne publikacje poświęcone animacji. Sieciujemy młodych i doświadczonych badaczy i badaczki filmu animowanego wierząc, że dobry przepływ wiedzy służy szerszej i bardziej owocnej współpracy w zajmującym nas obszarze badań.

W czym możemy Ci pomóc?

Pomagamy w rozwijaniu autorskich projektów naukowych. Wspieramy przygotowywanie wniosków na badania naukowe oraz w ramach rekrutacji do szkół doktorskich. Działania GBPA to także mentoring osób zainteresowanych pisaniem artykułów naukowych oraz prac dyplomowych o polskiej animacji. Ułatwiamy (nierzadko przedpremierowy) dostęp do filmów, książek i wywiadów. Jeśli chcesz poszerzyć i rozwinąć swoje kompetencje związane z prowadzeniem badań terenowych i archiwalnych bądź szukasz pracy w projekcie naukowym – śledź naszą aktywność w przestrzeni internetowej, gdzie na bieżąco aktualizujemy informacje o naborach stypendialnych i post-doc związanych z naszym profilem.

Co dla nas możesz zrobić Ty?

Jeśli masz pomysł na artykuł lub kilkuletni projekt naukowy dotyczący polskiej animacji – skontaktuj się z nami. Napisz, jeśli szukasz promotora/rki pracy dotyczącej animacji. Interesuje Cię praca nad wywiadami? Chcesz zdobyć doświadczenie w prowadzeniu kwerend oraz porządkowaniu i opracowywaniu danych? Zależy Ci na pracy z użyciem najnowszych programów wykorzystywanych w obszarze humanistyki cyfrowej, które pozwolą rozwinąć Twoje umiejętności z zakresu ich obsługi? Trafiłeś/aś pod właściwy adres. W trybie ciągłym poszukujemy osób studenckich chętnych do zaangażowania się (w trybie stacjonarnym lub online) w prowadzone przez członków GBPA projekty naukowe i edukacyjne.

Co udało nam się do zrobić?

W naszej krótkiej historii (GBPA oficjalnie „wystartowała” 28 października 2021, czyli wraz z Międzynarodowym Dniem Animacji) możemy odnotować realizację wielu wartościowych wydarzeń.

---

Nasi członkowie i członkinie zaangażowani są w realizację następujących projektów naukowych i edukacyjnych:

• „Opracowanie Krajowej Strategii rozwoju szkolnictwa dla przemysłów animacji filmowej i efektów specjalnych na lata 2023 – 2030” – Inicjatorem projektu jest firma producencka MOMAKIN, partnerami są Uniwersytet Łódzki – Wydział Filologiczny oraz Katedra Filmu i Mediów Audiowizualnych, a także Stowarzyszenie Producentów Polskiej Animacji (SPPA) i Trollfilm AS; projekt realizowany jest w latach 2022-2023; kier. prof. dr hab. Piotr Sitarski; kluczowi wykonawcy: prof. dr hab. Piotr Sitarski, dr Michał Pabiś-Orzeszyna;
• „Studia animacji filmowej w Gottwaldovie i Łodzi (1945/47-1990) – porównawcza biografia zbiorowa” – grant uzyskany w ramach międzynarodowego konkursu CEUS UNISONO. Projekt realizowany jest w latach 2021-2024 na Uniwersytecie Łódzkim (projekt Narodowego Centrum Nauki o numerze 2020/02/Y/HS2/00015) i Uniwersytecie Masaryka w Brnie; kier. prof. Pavel Skopal (Uniwersytet Masaryka w Brnie) i dr Ewa Ciszewska (Uniwersytet Łódzki). Kluczowi wykonawcy z Polski: dr Ewa Ciszewska, dr Michał Pabiś-Orzeszyna, stypendyści i stypendystki: Martyna Gonciarz, Agata Hofelmajer-Roś, Oliwia Nadarzycka, Monika Rawska, Szymon Szul.
• realizacja przez Oliwię Nadarzycką projektu pt. „Przemiany produkcji filmowej w Studiu Małych Form Filmowych Se-Ma-For w Łodzi w latach 1960-1968” w ramach Studenckich Grantów Badawczych Uniwersytetu Łódzkiego – 2021 rok; obecnie mgr Oliwia Nadarzycka rozwija w Szkole Doktorskiej Nauk Humanistycznych Uniwersytetu Łódzkiego projekt rozprawy doktorskiej pt. „Zagraniczny obieg polskiego filmu animowanego w okresie socjalistycznym” (promotor: prof. dr hab. Piotr Sitarski);
• realizacja przez Szymona Szula projektów pt. „Kariera artystyczna Stanisława Lenartowicza w kontekście warunków funkcjonowania Studia Małych Form Filmowych Se-Ma-For w Łodzi” oraz „Między Bednarską a Sezamkową. Koprodukcje Studia Filmowego Semafor w latach 90.” w ramach Studenckich Grantów Badawczych Uniwersytetu Łódzkiego w 2021 i 2022 roku; obecnie mgr Szymon Szul w Szkole Doktorskiej Nauk Humanistycznych Uniwersytetu Łódzkiego rozwija projekt rozprawy doktorskiej pt. „Współpraca zagraniczna Studia Małych Form Filmowych Se-Ma-For” (promotor: prof. dr hab. Piotr Sitarski);
• realizacja przez Patryka Drzewieckiego projektu „Polskie festiwale filmowe jako platforma rozwoju kompetencji twórczych w zakresie filmu animowanego” w ramach Studenckich Grantów Badawczych Uniwersytetu Łódzkiego – 2022 rok

Członkowie i członkinie GBPA organizowali następujące wydarzenia naukowe:

• cykl spotkań z filmem animowanym na Wydziale Filologicznym UŁ w formacie wprowadzenie – projekcja – dyskusja. Odbyły się trzy spotkania: “Filmy lalkowe w twórczości Jerzego Kotowskiego”, 27 lutego 2024, prowadzenie Dominik Piekarski; “Muzyka w filmach Zenona Wasilewskiego”, 9 kwietnia 2024, prowadzenie Joanna Kosińska-Wajcht; “Nieodkryte kobiety animacji: Lidia Hornicka”, 21 maja 2024, prowadzenie Zofia Wzorek
• wykład Joanny Kożuch o współczesnej animacji słowackiej na Wydziale Filologicznym UŁ, 10 kwietnia 2024 r.
• wydarzenie naukowe “Animacja na Akademii” podczas festiwalu StopTrik, 6 grudnia 2023, Wydział Filologiczny Uniwersytetu Łódzkiego. W dyskusji wzięli udział naukowcy reprezentujący różne ośrodki akademickie (Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet Śląski, Akademia Muzyczna im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy, Szkoła Filmowa w Łodzi, Uniwersytet Łódzki), instytucje badawcze (Filmoteka Narodowa-Instytut Audiowizualny) i podmioty komercyjne (Momakin).
• cykliczna konferencja naukowa „ANIMOWANE, nieANONIMOWE. Konferencja O! Polskiej Animacji – pierwsza edycja 13-14 września 2021, Uniwersytet Łódzki, online. Druga edycja – 17-18 maja 2023, Uniwersytet Łódzku, online.
• międzynarodowe warsztaty naukowe „Studying Animated Film Studios in East-Central Europe: Tools and Methods”, 5 — 6 maja 2022 Zlin (Czechy) oraz "Exploring Animation Studios in Gottwaldov and Lodz", 28 — 29 czerwca 2022, Łódź.

---

Wydarzenia edukacyjne i popularyzatorskie:

•     prowadzenie przez Oliwię Nadarzycką spotkania ze Zbigniewem Kudłą w ramach otwarcia Centrum Bajki i Animacji przy Studiu Filmów Rysunkowych w Bielsku-Białej, maj 2024
•     prowadzenie spotkań z Hanną Margolis, autorką książki “Niewidzialną ręką. Filmy animowane kobiet w (męskich) strukturach kinematografii w Polsce”; w Niebostanie w Łodzi - 6 marca 2024 (Oliwia Nadarzycka) i 20 kwietnia 2024 podczas festiwalu Animocje w Bydgoszczy (Ewa Ciszewska)
•     rozmowa o książce Marcina Giżyckiego pt. “Kino artystów i artystek. Od Méliesa do Maciunasa” w ramach łódzkiej edycji 13. Międzynarodowego Festiwalu StopTrik, 8 grudnia 2023, prowadzenie: mgr Szymon Szul
•     rozmowa wokół książek „Poza ekranem kinowym. Postmedialne konteksty animacji” (Michał Bobrowski, Radosław Bomba) i „Chinese Animated Film and Ideology, 1940s-1970s – Fighting Puppets” (Olga Bobrowska), Kraków, Etiuda i Anima, 2 grudnia 2022, prowadzenie: dr Ewa Ciszewska
•     członkostwo w jury profesjonalnym (Oliwia Nadarzycka) oraz jury studenckim (Martyna Gonciarz, Szymon Szul) w ramach IV edycji Rising of Lusitania – AnimaDoc Film Festival, 7-13 września 2022;   
•     „Jak pisać O!Animacji” podczas Festiwalu O!PLA w 2022 i 2023 roku, wydarzenie online (prowadzenie: Martyna Gonciarz, Szymon Szul);
•     rozmowa wokół książki „Poza ekranem kinowym. Postmedialne konteksty animacji” Michał Bobrowski, Radosław Bomba, wydarzenie online, 23 marca 2022, prowadzenie: mgr Daniel Sołtysiak
•     rozmowa wokół książki „Kolory PRL” Ewa Jałochowska, Biblioteka Gdańska w Łodzi, 20 grudnia 2021, prowadzenie: dr Ewa Ciszewska
•     „Animacje z Łódzkiej Szkoły Filmowej” – projekcja filmów animowanych zorganizowana dzięki współpracy GBPA, Koła Naukowego „Nowa Animacja” PWSFTviT oraz Biblioteki Gdańskiej w Łodzi, 14 grudnia 2021, organizacja: mgr Oliwia Nadarzycka
•     członkostwo w jury studenckim (Martyna Gonciarz) podczas 11. edycji międzynarodowego festiwalu filmowego StopTrik, Łódź, 5-7 listopada 2021;  

Współpraca ekspercka:

•     Konsultacje dotyczące przygotowywanych tekstów o polskiej animacji dla Koła Naukowego Awangardystów UŁ (maj-wrzesień 2024).
•     Organizacja wizyty studyjnej badaczki kina animowanego Jennifer Barker w Łodzi (lipiec 2024).
•     Dr Ewa Ciszewska i mgr Szymon Szul pracowali jako konsultanci i autorzy tekstów do wystawy o animacji filmowej w Muzeum Kinematografii w Łodzi “Pałac pełen bajek”. W prace włączył się także student Dominik Piekarski. Ponad roczna współpraca z kuratorami, archiwistami i projektantami zaowocowała wystawą o polskiej animacji dla dzieci, która miała premierę 22 marca 2024 roku.

Członkowie i członkinie GBPA współpracują z:

Ogólnopolskim Festiwalem Animacji O!PLA, festiwalem StopTrik, festiwalem Rising of Lusitania, festiwalem Animocje w Bydgoszczy, Festiwalem Kamera Akcja, Momakinem, Muzeum Kinematografii w Łodzi, Muzeum Archeologicznym i Etnograficznym w Łodzi.

Teksty popularnonaukowe:

•     Ewa Ciszewska, Agata Hofelmajer-Roś, The hidden nature of the puppet film as a collective work: the Polish ‘Se-Ma-For’ Studio of Small Film Forms, April 22, 2024, blog.animationstudies.org (data dostępu: 05.08.2024).
•     Oliwia Nadarzycka, A Brief History of Polish Animation Festivals (1957-2005), wpis na blogu „animationstudies 2.0” May 24, 2021, blog.animationstudies.org (data dostępu: 05.08.2024).  
•     Ewa Ciszewska, Modalities of Independent Animation in State-Socialist Countries for the Example of Poland, wpis na blogu „animationstudies 2.0” March 8, 2021 blog.animationstudies.org; (data dostępu: 05.08.2024).

Publikacje:

•     Ewa Ciszewska, Agata Hofelmajer-Roś, Michał Pabiś-Orzeszyna, Szymon Szul, Społeczne światy Studia Małych Form Filmowych „Se-Ma-For” w Łodzi, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź [2025, w przygotowaniu]
•     Ewa Ciszewska, Szymon Szul, Animation workers from “Se-Ma-For” Studio of Small Film Forms in Lodz (dataset), 2024, hdl.handle.net/11089/52081
•     Ewa Ciszewska, Materialne warunki wytwarzania konwencji filmu lalkowego w Polsce. Działalność Ryszarda Potockiego i Zenona Wasilewskiego w latach 1945-1950 jako architektów Studia Małych Form Filmowych „Se-Ma-For” w Łodzi, „Pleograf. Historyczno-Filmowy Kwartalnik Filmoteki Narodowej”, Nr 4, 2023, pp. 6-31. https:/doi.org/10.56351/PLEOGRAF.2023.4.01  
•     Ewa Ciszewska, Dominik Piekarski, Początki drogi twórczej Jerzego Kotowskiego: szkic do biografii, „Pleograf. Historyczno-Filmowy Kwartalnik Filmoteki Narodowej”, Nr 4, 2023, pp. 32-43. https:/doi.org/10.56351/PLEOGRAF.2023.4.02
•     Inaczej rozdane karty. Ze Stefanem Schabenbeckiem rozmawia Szymon Szul, „Pleograf. Historyczno-Filmowy Kwartalnik Filmoteki Narodowej”, Nr 4, 2023, pp. 116-140 https:/doi.org/10.56351/PLEOGRAF.2023.4.07

Kontakt

Odezwij się do nas mailowo (ewa.ciszewska [at] uni.lodz.pl) lub wyślij wiadomość przez Messengera (strona FB: Grupa Badawcza Polska Animacja www.facebook.com/GBPA.PARG). Możesz także skontaktować się z konkretną osobą, której profil działań Cię zainteresował. Jesteśmy otwarci na nowe współprace.